Fast Money. Amerikan hükümetinin güvenlik kurallarına göre, elektronik cihazların uçak iniş kalkışlarında kullanımı yasağı bugün kaldırıldı Haber Giriş Tarihi 0852 ABD'de uçaklarda 'cep telefonuyla konuşma dışında' iniş ve kalkışlar da dahil olmak üzere, elektronik cihaz kullanımı serbest bırakıldı. Amerika Federal Havacılık Yönetimi FAA, uçaklarda, iniş ve kalkış da dahil olmak üzere elektronik cihaz kullanımının, "cep telefonuyla konuşma dışında" artık serbest olduğunu bildirdi. Konuya ilişkin yapılan basın açıklamasında, FAA Başkanı Michael Huerta'nın, "Geçtiğimiz yıl, bütün uzmanları bu konuda mükemmel bir rapor hazırlamaları için yönlendirdim. Birlikte bütün yıl çalışan uzmanlar bize sağlam bir rapor verdiler. Böylece biz, güvenlik konusunda daha ileri bir adım atabiliriz. Yolcular, uçaklarda, taşınabilir elektronik cihazlarını kullanabilirler" ifadesine yer verildi. Karar, uçakla seyahet edenler kadarhavacılık firmaları tarafından da sevinçle karşılandı. FAA tarafından alınan yeni kararı A4A isimli havacılık sanayi ve ticaret grubu memnuniyetle karşılarken, kurumun açıklamasında, ''A4A ve üyelerimiz, elektronik cihazların kullanılabilirliğinin güvenliği konusunda FAA ile çalışacaktır'' denildi. 'Uygulama zaman alabilir' Yeni kanunla yolcular uçaklarda, e-kitap okuma, bilgisayar oyunları ile oynama, film izleme gibi konularda serbest hareket edebilecek. FAA'in açıklamasına göre, bu konuda az da olsa hala kısıtlamalar mevcutken, örneğin, uçuş başlangıcında, hostesler veya uçak ekranları tarafından yapılan güvenlik brifingi sırasında elektronik cihazların kullanılmaması şartına yolcuların uyması gerekiyor. Ayrıca cep telefonlarının uçuş moduna alınması veya telefon arama özellliğinin devre dışı bırakılması gerekirken, elektronik cihazların kalkış esnasında bir kazaya sebebiyet vermemesi için koltukların arka cebinde durması zorunlu olacak ve internette gezinti yapma, e-posta alıp verme, yazılı mesaj veya veri indirme işlemlerine 10 bin feet3048 m. yüksekliğin altında izin verilmeyecek. Cep telefonuna izin yok Yeni kurallara göre yolcular, elektronik cihazları kullanımda büyük haklara kavuşurken, cep telefonu ile sesli konuşma hakkını ise henüz elde edemedi. Federal İletişim Komisyonu uygulamaları FCC havadan aramalara hala izin vermiyor. FAA açıklamasına göre, elektronik cihazların kullanım kapasiteleri havayoluna göre değişiklik arz edecek. Havayolu şirketi uçuş süresince Wi-Fi sevisi sağlıyorsa elektronik cihazlar bu sistemin olanaklarından faydalanabilecek ve kablosuz klavye gibi kısa mesafeli bluetooth aksesuarları da kullanılabilecek. Ancak bazı havayolu şirketleri bu servisin kullanılmasına izin vermeyebilecek. Birçok yeni havayolu şirketinin yeni kriterlere uyum sağlaması beklenirken, söz konusu uygulamalara geçiş zaman alacak. Uygulamaya geçişher havayoluna göre değişiklik arz edecek. Uçaklarda bulunan, pilotların konuşmalarını ve kuleden gelen mesajları alıp saklayan cihaza ne ad verilir? Anasayfa Milyoner Uçaklarda bulunan, pilotların konuşmalarını ve kuleden gelen mesajları alıp saklayan cihaza ne ad verilir? Güncelleme 2019-05-18 211520 Uçaklarda bulunan, pilotların konuşmalarını ve kuleden gelen mesajları alıp saklayan cihaza ne ad verilir? Cevap Kara kutu Uçaklarda bulunan pilotların konuşmalarını ve kuleden gelen mesajları alıp saklayan cihaza ne ad verilir milyoner uçak konuşma kule Kaza sonrasında, kaza sebeplerini incelemek açısından kara kutu uçağın çok önemli bir parçasıdır. Bu sebeple kaza alanında kolayca bulunabilmesi amacıyla parlak bir renk olan turuncu ile boyanır. Kara kutular paslanmaya dayanıklı olarak paslanmaz çelik veya titanyumdan üretilirler. Çok dayanıklı olan bu kutu içindeki bilgileri, çarpma, sıcak, su, yangın, ateş gibi tüm dış faktörlerden korur. Üretim standartları gereği °C derecede 30 dakika, 260 °C derecede ise 10 saate kadar ısıya dayanaklıdır. Böylece kutunun içindeki çok kritik bilgiler sağlıklı olarak uzmanların eline ulaşır. Kaza sonrasında ise kutudaki veriler detaylı olarak incelenir. Uçuşun tüm anını kaydeden bu cihaz sayesinde uçakta oluşan tüm problemler belirlenebilir. İnceleme sonucunda ortaya çıkan bulgular kazaların sebebinin anlaşılması, kazaların bir daha tekrar etmemesi için gereken teknik ve yasal düzenlemelerin yapılmasını sağlar. Kara kutu dediğimiz bu cihazda hangi bilgiler saklanır? Kara kutu, 2 farklı yapıdan oluşur. Teknik isimleri ile cockpit voice recorder CVR-kokpit ses kayıt cihazı ve flight data recorder FDR-uçuş veri kayıt cihazı olarak adlandırılan bu cihaz iki grup veriyi kaydeder. Kokpit içinde ses kaydı yapan cihaz, pilotların kendi aralarında yaptığı konuşmaları, dahili telefondan yolcu ve kabin içinde yaptığı konuşmaları, telsiz aracılığı ile hava trafik kontrol merkezleri ile yaptığı konuşmaları kaydeder. İkinci olarak, kara kutu uçağın tüm teknik verilerini kaydeder. Uçağın hareketleri, motor değerleri, uçağın elektronik sistemlerinden ve saatlerinden alınan asgari 88 olmak üzere yüzlerce veriyi hafızasına aktarır. Kara kutu, uçuşun son 25 saatlik verisini kaydederek kullanacak uzmanlar için çok önemli bir kaynak oluşturur. Kara kutular, deniz, göl, nehir gibi bir bölgede suyla temas ettikleri durumda kolay bulunabilmeleri için bir sinyal yayarlar. Denizin metre altında bile bu sinyaller 1 ay süresiyle yansıtılır. Ayrıca kutu üzerinde bulunan yansıtıcı şeritler her durumda kolay görünmesini sağlar, böylelikle kaza sonrasında kolayca bulunur. Cihaz, kaza anında daha kolay bulunmalarına olanak verecek şekilde uçağın kuyruk kısmında yer alır. Havacılık tarihinde kara kutunun hasar gördüğü ya da bulunamadığı ender durumlar da olabilir. MH370 uçuş sayılı Malezya Havayolları uçağı ile 11 Eylül 2001'de New York'taki ikiz kulelere çarpan uçakların kara kutusu bulunamadı. Kara kutu bazen çok ilginç bilgileri de kaydedebilir. Mart 2015'te Germanwings uçağının Fransa'da Alp Dağları'na çakılmasının ardından, kara kutudaki bilgiler, pilotun kasıtlı olarak alçaldığını ve dağa çarpmadan önce hızlandığını gösteriyordu. Ses kayıtlarında ise "Tanrı aşkına, aç kapıyı!" sözleri ve yolcuların çığlıklarını duyuluyordu. Bu analiz yardımcı pilot Andreas Lubitz'in pilotu dışarı çıkarıp kokpiti kilitlediği ve uçağı kasıtlı olarak dağa çarptığı sonucuna varıldı. Kaza sonrasında pilotun ev ve eşyalarının incelendiği polis operasyonunda, pilotun psikolojik tedavi gördüğü doktoru tarafından düzenlenmiş "intihara eğilimli" ve "çalışmaya uygun değil" açıklaması taşıyan rapor çöp kutusunda yırtılmış olarak bulundu. Black box-siyah kutu kelimesinin ise II. Dünya Savaşı'na ait bir terminoloji olduğunu ekleyelim. Bu dönemde uçaklarda kullanılan son teknoloji radar, radyo, navigasyon cihazları ve benzeri elektronik aletlerin gerçek siyaha boyandığı ya da siyah kutular içinde olduğunu biliyoruz. Böylelikle günümüzdeki kolay bulunma amacının tersine, uçak kazalarından sonra düşmanın bulmasının zorlaştırılması amacını yılında yasal bir regülasyonla günümüz havacılığında kullanılan parlak turuncu renklere boyanması zorunluluğu getirildi. Meraklısı için not Roman kahramanının uçak kaçırdığı ve uçağı kaçırma hikayesiyle beraber kendi hayat hikayesini kokpit ses kayıt cihazına kaydettiği, Chuck Palahniuk'un 2018 yılında yayınlanan "Survivor" romanını da buraya not düşelim. Maalesef kitabın Türkçe çevirisi henüz yok. Chuck Palahniuk aynı zamanda sinemada kült haline gelen "Dövüş Kulübü" adlı filmin uyarlandığı romanın da yazarı. Pegasus Havayolları'na ait Boeing 737-800 tipi yolu uçağının İstanbul Sabiha Gökçen Havaalanı'na inişi sırasında pistten çıkıp kaza yapması uçaklarda 'kara kutu' olarak bilinen sistemin önemini bir kez daha ön plana çıkardı. Uçak yolculuğu boyunca kabin içindeki konuşmaları ve belli uçuş verilerini kaydeden kara kutu, uçuş verilerini kaydetme özelliği ile olası bir kazanın sebebini ortaya çıkarmada hayati öneme sahip. Tüm ticari yolcu uçaklarında genellikle arka kısımda olan iki ayrı kara kutu bulunuyor. Bunlardan biri kokpit konuşmalarını kaydeden CVR, diğeri yükseklik, hız, hava sıcaklığı ve yol güzergahı gibi uçuş verilerini kaydeden FRD cihazı. CVR cihazı 2 saat kayıt yapabiliyorken FDR cihazının 25 saate kadar kaydetme özelliği var. Düşme anında kaydettiği verileri koruyacak sağlamlıkta tasarlanan kara kutular 6 bin metre su derinliğine kadar korunabiliyor. Denizde bulunması için alarm özelliğine sahip kara kutuların su altında 30 gün boyunca her saniye uyarı verme özelliği bulunuyor. KAÇ ÇEŞİT KARA KUTU VARDIR? Hava olayları ve kazalarının soruşturulmasında kolaylık sağlaması amacıyla hava taşıtlarında bulunmaktadır. Çeşitli özelliklerine göre sınıflara ayrılır Tip 1 Sadece kokpit ile yer, kokpit ile diğer hava araçları ve mürettebatın kendi arasındaki konuşmaları kaydeden cihaz. Tip 2 Sadece uçuş verilerini kaydeden ve ses kaydetmeyen cihaz. Tip 3 Hem ses hem de uçuş verilerini kaydeden cihaz. Kısaca FDR/CVR olarak bilinir. Günümüzde en yaygın kullanılan kara kutu tipidir. KARA KUTU NELERİ KAYDEDİYOR? Kara kutular kullanıldıkları uçaklara göre farklılıklar gösterirler. En detaylı kayıt büyük yolcu uçaklarında yapılır. Küçük bir uçakta kaydedilecek parametre sayısı ve çözünürlükleri uçağın kullanılacağı sınıfa göre değişir. 2 kişilik bir akrobasi uçağında kaydedilecek veriler 15 ile 20 arasında değişir. Bu konuda referans olarak SAE AS 8039A dokümanı referans alınabilir. Büyük uçaklarda ise 88 temel parametre vardır. Bu parametrelerin türetilmesi ile bir uçakta toplam kaydedilecek bilgi belli olur. Yolcu uçaklarında bu kriter sayısı 250 ye yaklaşabilir. Bu veriler bir kaza olması durumunda incelenir ve kaza nedeni anlaşılır. Örneğin Pilotun motor gücünü arttırdığı Güç kolunun herhangi bir andaki değeri motor gücü değeri ile aynı değilse güç kolu ile motor bağlantısı kopmuştur diye yorumlanabilir. Bu bilgiler kokpit ses kayıtları ile kıyaslanarak emin olunur. Şayet arıza fark edilmişse pilot bunu yere bildirmeye çalışacak, bu konuşmalar da kara kutuda kaydolacaktır. Bu kayıtlar sadece kaza durumunda değil, aynı zamanda bir öğrenci pilotun uçuş performansının değerlendirilmesinde de incelenebilir. Aşağıdaki listede verilenler orta büyüklükte bir uçakta kaydedilecek 88 parametreden bazılarıdır *Zaman *Basınç irtifası *Hava hızı *Baş doğrultusu *İvme Dikey *Yunuslama durumu *Roll durumu *Pilotun Telsizi açma kapamaya elle müdahalesi *Motor gücü *Otopilot çalışıyor mu? *Uzunlamasına ivme *Yunuslama Kontrol verisi *Lateral Kontrol verisi *Rudder pedal verisi *Asli yunuslama kontrol yüzey pozisyonu *Asli lateral kontrol yüzey pozisyonu *Asli yalpa kontrol yüzey pozisyonu *Lateral ivme *Yunuslama yüzey kontrol pozisyonu *Kokpittte flap yüzey seçimi, firar kenarı; *Kokpittte flap yüzey seçimi, hücum kenarı; *Dış ortam sıcaklığı *Otopilot durumu *Radyo irtifası *Hücum açısı *Hidrolik basınç *Yer hızı *Fren basıncı *DC elektrik dağıtıcı statüsü KARA KUTU NE KADAR SAĞLAMDIR? *Kara kutu her 3 eksen de aynı anda 1000 g'lik güçte yarı dalga sinüs biçimli çarpmaya dayanıklı olmalıdır. g= m/s² *Kara kutu en zayıf olduğu eksende 6,5 milisaniye boyunca 1700 g'lik yarı dalga sinüs biçimli çarpmaya dayanıklı olmalıdır. *Kara kutu 0,05 inch2 lik bir alanda 250 kilogramlık ani bir baskıya dayanabilmelidir bozuk para büyüklüğünde bir yere 5 ton düşse kaldıracak güç demektir. *18 inch derinliğinde kumun altında çalışabilmelidir 45 santim. *1100 derece santigrat sıcaklıkta yarım saat çalışabilmelidir. *3 metre derinliğinde suyun içerisinde 30 gün çalışabilmelidir. Yukarıda verdiğimiz maddeler bir kara kutunun kullanım izni almadan evvel geçtiği testlerin bir listesidir. Bu testleri geçemeyen bir kara kutunun bir uçağa takılmasına izin verilmez. Bunlar dışında pek çok test daha uygulanmaktadır.

ucaklarda pilotlarin konusmasini kaydeden cihaz